түсіністігіне де мұқтаж. Бүгінде ерекше күтімді қажет ететін жандар саны жыл санап көбеюде. Статистика көрсеткендей, Қазақстанда 707 980 мүмкіндігі шектеулі жан тіркелсе, оның 56 738-і Алматыда тұрғылықты өмір сүреді. Елімізде жарымжан жандарға берілетін көмек аз емес. Оның барлығы 2005 жылдан бері қолданылып келе жатқан «Қазақстан Республикасында мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау туралы» заңына сәйкес жүзеге асырылады. Осы заңды бағдар ете отырып Алматы қаласында да мүгедектердің тұрғын үймен қамтамасыз етілуіне, жұмысқа тұруына, еркін қозғалысына, денсаулығына, заңдық сұрақтарына кезексіз жауап алуына жағдай жасалған. Сонымен бірге, әкімдік тұрғын үй ғимараттары мен кеңсе, мекемелерде арнайы пандустардың қойылып, жарымжан жандардың кедергісіз кіріп, шығуын басты назарында ұстап келеді.
Осындай игіліктердің бірі мүмкіндігі шектеулі жандарды қолайлы көлікпен қамтамасыз етуге бағытталған. Әсіресе өз бетінше қозғала алмайтын, арбада отыратын, сондай-ақ сөзді дұрыс түсінбейтін кемтарларды діттеген жерге жеткізу ата-анасы мен қамқоршыларына оңай емес.
— Балам туабітті мүгедек. ДЦП екенін дәрігерлер перзентханада ескертіп, ауру баладан бас тартуыма болатынын айтты. Бірақ, онсыз да өмірден теперіш көрген баламды бөтен адамдарға жаутаңдатып қоймай, өзім бағамын деп шешім қабылдадым. Өкінішке орай, мүгедек бала бағудың қиындығы жыл өткен сайын байқалуда. Балам кішкентай кезде көтеріп алып дәрігерге де, массажға да, түрлі жаттығу залдарына да кедергісіз бара беретін едім. Ал ержеткен сайын оны ертіп жүру оңай болмай барады. Денсаулығы жарамсыз болғандықтан балам тез шаршайды. Сосын амалсыз оны арбаға салып жүруге тура келеді. Бізді көрген қоғамдық көлік жүргізушілері арнайы тоқтап, көмектесіп жатады. Алайда, автобустан автобусқа міну балаға да, бізге де кәдімгідей салмақ. Содан болар, Алматы қаласының әкімдігі мүгедектерге арнап ИНВАтакси қызметін қолданысқа енгізгенде қуанышымызда шек болмады, — деп ағынан жарылды Арай Қоңқасова.
Мұндай игі іс мүгедектер мұңын тыңдаған соң тәжірибеге енгізілгені белгілі. Инватакси қызметі Әлеуметтік қызметтер порталы арқылы көрсетілетін ілкі жобаның бірі. Инватакси қызметін пайдалану жеңіл әрі жедел. Ол үшін ілкімді жоба аясында әр қызмет алушы инватаксиге Әлеуметтік қызметтер порталында тіркелген жеткізушінің мобильдік қосымшасы арқылы тапсырыс беруіне болады.
Еліміздің Үкіметі бұл қызметке жыл сайын қомақты қаржы бөліп келеді. Мұндай оң бастаманы Алматы қаласының әкімдігі де құптап, жүзеге асырып келе жатқанына біраз уақыт өтті. Осы аралықта жаңа іс жұртшылық тарапынан жоғары қолдауға ие болғанын көріп, біліп отырмыз.
Жалпы, кемтар адамдар мен оларға күтім жасап отырғандарды қолдаудан мемлекет шет қалған емес. Мәселен Алматы қаласында дәл осы бағытқа жұмсалатын қаржы былтырғы бөлінген қаржымен пара-пар. Соның нәтижесінде Инватакси қызметін жандандыруға, тұтынушылардың талғамы мен талабына сай келетін тасымалдау қызметінің сапасын жетілдіруге көңіл бөлінген. Тек Алматы қаласының өзінде мүгедек жандарды тасымалдаумен айналысатын үш ірі компания жұмыс жасайды. Өзара бәсекелес саналатын бұл үш компания мүмкіндігі шектеулі жандарға ыңғайлы жағдай туғызып, сапалы қызмет көрсету үшін көліктерін жаңартып, халықпен тығыз байланыста жұмыс істейтін мамандардың біліктілігін көтеруге барынша мән беруде.
Мүмкіндігі шектеулі жандар – ерекше күтімді қажет етіп, айрықша көңіл бөлуді талап ететінін тәжірибе барысында көзіміз көріп, құлақ естіп жүр. Онсыз да көңілі жарым мүгедектер өздеріне ерекше көңіл бөлінгенін қалайды. Соған орай инвалидтерді тасымалдау арқылы тұрақты табыс тауып отырған жандар инватакси қызметінің сапасын арттырып, жайлы көліктер санын көбейтуді мақсат етіп отыр. Ол үшін көліктен бөлек, осы қозғалыс құралдарын жүргізетін шопырлардың біліміне, біліктілігіне, өзін-өзі ұстау дағдысына мән берілетінін айта кету керек. Түрлі дәріні тұрақты пайдаланып, дәрумендер ішумен күнін өткізетін жастар қазір мамандардың өзін қатаң сүзгіден өткізіп қабылдауды жөн көреді. Өйткені көлік жүргізушілерінің жаны нәзік, жүрегі кең болмаса Инватакси қызметін тиімді пайдалануы мүмкін емес. Мүгедектерге жол көрсетіп, жаңашылдықпен таныстырып жүрген үлкендер инватакси мекемесіндегі заңсыздықтардың шаш етектен екенін алға тартып отыр. Алға ұмтылғыңыз келсе, тырманып еңбек еткеннің пайдасы зор.
Үйінде мүгедек бала тәрбиелеп, өсіріп отырған аналардың кейбірі баспанаға қажетті тауарды қыруар ақшаға сатып алады. Міне, осы тұста инватаксилер көпшіліктің алдында жүрген талай талантты жастардың меселін қайтармай, жұмысын жұмырлай түсті.
— Баламның жасы он төртте. Осы жылдары ұлымды үйде оқытуға мәжбүр болдым. Арбаға таңылған азаматтардың шарасыз халін көру баршамызға ауыр тигені рас. «Өз жолыңмен» деп аталатын жастарға арналған жобаның да мақсаты қараусыз қалған үйді жылылыққа толтыру, жастардың арманына жетуіне ықпал ету еді. Бұл жобаның тиімді атқарылуына «Инватакси» қызметінің көмегі көп. Аталмыш қызметті кез келген кемтар азамат жыл бойы пайдалана алады. Ол үшін қызмет орталығына хабарласып, көлікті тегін пайдалануға тапсырыс бергендері жөн. Бұл бағытта атқарылған жұмыстар легі қомақты. Алматы қаласының әкімдігі бұл салаға қаржы бөлуден бөлек, инватаксилердің жаңарып, күніне қаншама кемтар жанның жолын ашуына игі ықпалын тигізуде. Аз ғана уақыттың ішінде білімімен, парасатымен, биік әдебімен көпшілік қолдауына ие болған жаңа депутаттардың халыққа адал қызмет етеріне кәміл сенемін, — дейді Назым Молдабекқызы.
Бүгінде мүгедектігі бар адамдар таксиді агрегаттардың ақпараттық-диспетчерлік қызметтері арқылы шақыра алады. Бүгінде министрлік тасымалдаушылармен келіссөздер жүргізіп жатыр. Енді тек осы қызметті ұйымдастыруға әлеуеті жететін азаматтарды тартып, мемлекеттің дамуына тікелей араласқан маңызды.
